29. جهنّم، ساخته و پرداختة اعمال انسان

• 29. جهنّم، ساخته و پرداختة اعمال انسان

پروردگار عالم جهنّم ندارد، بلکه اعمال آدمی جهنّم را می‌سازد؛ لذا وقتی جهنّمی‌ها به جهنّم می‌روند، خداوند یا ملائکه به آنان می‌گویند:
«ذلِكَ بِما قَدَّمَتْ أَيْديكُمْ»[1]
اين [عقوبت‏] به خاطر كار و كردار پيشين شماست،
یعنی عذاب‌هایی نظیر گزندگی‌ مار، عقرب، غُل و زنجیرهای آتشین که در جهنّم است، خود انسان تهیه کرده و از پیش فرستاده است؛ لذا گناه، حتّی اگر کوچک به نظر آيد، از این نظر که زندگی انسان را تباه و او را جهنّمی می‌کند، خیلی بزرگ است و باید از آن اجتناب شود.
جهنّم، از الطاف خفیۀ خداوند متعال است و کدورت‌های وجود انسان را رفع می‌کند. یعنی در جهنّم هویّت حیوانی و شیطانی که آدمی در اثر اعمال خود پیدا کرده است، به هویّت انسانی تبدیل می‌شود. وقتی هویّت شیطانی رفع شد و فطرت انسانی هویدا گردید و بروز و ظهور پیدا کرد، خواه ناخواه آتش جهنّم پايان خواهد يافت؛ زیرا آتش جهنّم و عذاب‌های گوناگون آن، نتيجۀ اعمال خود اهل جهنّم است.

1 . آل‌عمران / 182