- 3. چه کسی آدم است؟
انسان مُرکّب است از دو بُعد «معنوی یا ملکوتی» و بُعد «حیوانی یا ناسوتی»؛ و این دو جنبه، دائماً در جنگند. اگر روح و جنبۀ معنوی ما غلبه پیدا کند، ما سرافرازیم؛ با وجود اینکه کسی را به زمین نزدهایم، بلکه «خودِمان» را زمین زدهایم، امّا سرافرازیم، و اگر به عکس شد، یعنی جنبۀ مادی، بعد معنوی را به زمین زد، سرافکندهایم، شرمندهایم، با وجودی که کسی ما را مغلوب نکرده، بلکه خودمان، جنبۀ معنوي را به زمین زدهایم. پس آدمیّت ما به بُعد ملکوتی ماست.
آدم کسی است که وجدان اخلاقی، گذشت، دیگرگرایی و فداکاری در زندگیاش باشد؛ اگر آهِ مظلومی را بشنود، ناراحت شود، گریه کند، خوابش نبرد. به قول روایات: آدم کسی است که اگر دست بینوایی را گرفت، خوشحال شود و بناي زندگیاش این باشد که دیگرگرا باشد نه خودگرا.
تـن آدمی شـریـف اســت بـه جـــان آدمــیّـت
نه همین لباس زیباست نشان آدمیّت
اگرآدمی بهچشم است وزبان وگوش وبینی
چـه میان نقش دیوار و میان آدمیّت